پویش ملی «زندگی با آیه‌ها» را بهتر بشناسیم

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، «وقال الرسول یا رب ان قومی اتخذواهذا القرآن مهجورا» و پیامبر گفت: پروردگارا، قوم من این قرآن را مهجور گذاشتند و به آن بى‌اعتنا شدند(سوره مبارکه فرقان / آیه شریفه 30)
تصویری که خداوند در این فراز تکاندهنده در مصحف شریف خود ترسیم کرده صحنه‌ای در روز واپسین است که پیامبر رحمت و مهربانی در پیشگاه حضرت باری‌تعالی ایستاده و درحالی که قرآن نیز حضور دارد، به آن اشاره می‌فرماید و از ما مسلمانان که امت اوییم به رب‌الارباب شکایت می‌کند که «قوم من، این قرآن را رها کردند.»
فراتر از تفاسیر گوناگونی که اهل حدیث بر این آیه داشته‌اند، مشخص است که بی‌اعتنایی مسلمانان نسبت به قرآن، نه تنها وجود نازنین محمد مصطفی (صلی‌الله علیه و آله و سلم) را ناخرسندمی‌سازد که این شکایت را به خداوند نیز عرضه می‌دارد؛ آن هم پیامبر رحمت للعالمین که شفیع امت خود خواهدبود. با این حساب معلوم می‌شود که نه تنها در زندگی فردی ما باید جایگاه قرآن روز به روز بالاتر رود و افزون بر تلاوت، عمل به آیات آن سرلوحه معیشت‌مان شود، که هر‌آنچه برای قرآن و اعتلای آن در جامعه اسلامی تلاش کنیم، بازهم گوشه‌ای از وظیفه خود را به انجام نرسانده‌ایم.
برای همین است که در سال‌های اخیر پویشی به همت سازمان تبلیغات اسلامی و همراهی نهادهای متعددی با نام «زندگی با آیه‌ها» راه‌اندازی شده تا قرآن را به متن زندگی مردم بیاورد و آیات الهی را چراغ راه امروز و فردای جامعه اسلامی کند.این حرکت جمعی، فرصتی است تا با تلاوت، حفظ و عمل به آیات منتخب قرآن کریم، دریچه‌ای تازه به سوی درک عمیق‌تر مفاهیم الهی باز کنیم و این کتاب آسمانی را نه تنها در سینه‌ها، بلکه در جان و رفتارمان جاری سازیم.
آنچه در ادامه می‌خوانیدافزون بر مرور فعالیت‌های گذشته، یک معرفی اجمالی از حرکتی جمعی است که تلاش دارد کتاب هدایت و نور را نقشه راهی برای زندگی سرشار از معنویت و آرامش سازد.

رسالت پویش زندگی با ‌آیه‌ها
برای جمعی از مسلمانان، قرآن کتابی است برای سفره عقد و مراسم ختم؛ در بهترین وضعیت بر طاقچه جای دارد و احیانا در دورترین قفسه کتابخانه؛ در حالی که قرآن راهنمای عملی برای تمام لحظه‌های زندگی است. در سال‌هایی که از طلیعه انقلاب اسلامی گذشته، طرح‌های متعددی برای انس بیشتر جامعه با قرآن کریم به اجرا رسیده است. دانش‌آموزان سال‌های دور به یاد دارند که برنامه هفتگی «درس‌هایی از قرآن» حجت‌الاسلام محسن قرائتی در شبکه یک سیما مبنای مسابقاتی بود که مدارس آن را برگزار می‌کردند یا شبکه قرآن تلویزیون، چندین سال مجری برنامه‌ها و مسابقاتی بود که جمعی گسترده از مخاطبان را دربرمی‌گرفت. با این وجود در این نوع حرکت‌ها تمرکز بر همان انس‌گیری بیشتر جامعه با قرآن بود و درنتیجه هیچکدام توفیق چندانی در بازگشت مفاهیمی قرآنی به متن زندگی مردم و جامعه نداشتند.
پویش «زندگی با آیه‌ها» می‌کوشد با انتخاب آیات کلیدی که مفاهیم اخلاقی، اجتماعی و فردی را پوشش می‌دهند، مشارکت‌کنندگان را به گام‌های کوچک و مؤثر دعوت کند؛ گام‌هایی که می‌توان آنها را چنین برشمرد؛
*خواندن آیات به صورت روزانه
*حفظ کردن آنها به منظور نهادینه‌سازی مفاهیم
*عمل کردن به آموزه‌های قرآنی در تعاملات روزمره.

ساختار پویش زندگی با ‌آیه‌ها
پویش زندگی با ‌آیه‌ها در سه مرحله طراحی شده است؛
*خوانش آگاهانه؛ در این مرحله، شرکت کنندگان هر روز یک آیه را با ترجمه و تفسیر مختصر مطالعه می‌کنند تا درک روشنی از پیام آن پیدا کنند.
*حفظ معنادار؛ حفظ آیات نه به عنوان تکلیفی سخت، بلکه به منظور درونی‌سازی مفاهیم انجام می‌شود. ابزارهای کمک آموزشی مانند فایل‌های صوتی و تمرین‌های تعاملی، این فرآیند را تسهیل می‌کنند.
*تجربه عملی؛ هر آیه با چالشی عملی همراه است؛ مثلاً آیه درباره صدقه، با تشویق به کمک به نیازمندان، یا آیه درباره صبر، با تمرین مدیریت خشم در زندگی روزانه پیوند می‌خورد.

مخاطبان پویش
این حرکت فراتر از هر مرز سنی، تحصیلی یا مذهبی است. خانواده‌ها، مدارس، محیط‌های کاری و حتی شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به بستری برای گسترش این پویش تبدیل شوند. تغییر جامعه از تغییر فرد آغاز می‌شود؛ لذا هر شرکت‌کننده، مانند قطره آبی که بر سطح آب می‌افتد، دایره تأثیر خود را به اطراف گسترش خواهد داد.
برای همراهی بهتر شرکت کنندگان، وب سایت پویش زندگی با آیه‌ها به ابزارهایی مجهز شده است؛
*آموزش؛ دوره‌های کوتاه ویدئویی برای درک مفاهیم هر آیه.
*بازخورد آنلاین؛ فضایی برای به اشتراک‌گذاری تجربه‌ها و چالش‌های شخصی.
*مسابقات ماهانه؛ با محوریت خلاقیت در اجرای آیات (مانند داستان‌نویسی، نقاشی یا برنامه های عملی).
*همکاری با مراکز مذهبی؛ مساجد و مؤسسات قرآنی به عنوان پایگاه‌های محلی پویش فعالیت می‌کنند.

پیش از شروع
موتور این حرکت ملی را نیز، مانند بسیاری از حرکت‌های خیر در جامعه، رهبر معظم انقلاب روشن کردند.حدود 15 سال پیش آیت‌الله خامنه‌ای (حفظه‌الله) ابراز امیدواری كردندكه كشورمان 10 میلیون نفر حافظ قرآن داشته باشد. با همه تلاش‌های صورت گرفته متأسفانه این خواسته رهبری هنوز محقق نشده است با این حال برای آن كه قرآن به زندگی آحاد جامعه وارد شود، طرحی تازه مطرح شد؛ حفظ موضوعی قرآن یکی از طرح‌های مغفول در ساختار مصوبی دستگاه‌های کشور بود که به همت سازمان دارالقرآن الكریم وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی در چند گام طراحی شد.
آبان ماه سال 1402 برای تست اولیه حفظ موضوعی قرآن، طرحی با عنوان «مستورا» به اجرا رسید كه در آن 12 فراز درباره عفاف و حجاب انتخاب شد. بازخوردهای فراوانی از این طرح بدست آمد. براساس همان بازخوردها در یک گستره فراتر، طرحی برای ماه مبارک رمضان آماده شده و محتوای آن بر اساس مسیرکتاب «طرح کلی اندیشه اسلام» انتخاب شده كه این مجموعه براساس آرا و نظرات آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای گردآوری شده است.
کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن مجموعه‌ای منسجم از 28 جلسه سخنرانی آیت‌الله سیدعلی حسینی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) است که در رمضان سال ۱۳۵۳ شمسی در مسجد امام حسن مجتبی علیه‌السلام مشهد برگزار شد و به همت نشر صهبا تدوین و منتشر شده است. این اثر گران‌بها در زمانی ارایه شد که فضای فکری جامعه ایرانی در آستانه انقلاب اسلامی جست‌وجوی چارچوبی همه‌جانبه برای ساختن نظام اجتماعی مبتنی بر آموزه‌های دین را دنبال می‌کرد. 

فرایند انتخاب و ترویج آیات 
برای مراحل مقدماتی بر اساس کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی که 30 آیه از 30 جز قران انتخاب شد. این آیات از جنبه‌های مختلف بررسی شدند تا هم جنبه سهل بودن برای عموم مردم در نظر گفته شود و هم بتوان برای آنها محصولات متعدد رسانه‌ای در فضای رسانه ملی و فضای مجازی تولید كرد.
در گام بعدی، با استفاده از کتاب و درس‌های ضبط شده محتوای دروس توسط اساتید توضیح داده شد. موشن و کلیپ‌ها از محصولات دیگر این طرح بود که به‌منظور جذب مخاطب جوان و دانش‌آموزان طراحی شد و این قابلیت را داشت که در فضای مجازی منتشر شود. 
مرحله مقدماتی طرح زندگی با‌ آیه‌ها از اسفند 1402 و همزمان با‌ آغاز ماه مبارك رمضان شروع شد. این طرح در مساجد، اعتاب مقدسه، امامزادگان، مجالس جزء خوانی حرم حضرت معصومه(س) یا حرم امام رضا (ع) و هرجایی که جزء‌خوانی قرآن صورت می‌گرفت، دنبال شد. افزون بر آن شبكه‌های مختلف صداوسیما هم آن را به‌خوبی پوشش می‌دادند.

گام‌های بعدی
نتیجه عملیات پویش زندگی با‌ آیه‌ها در ماه مبارك رمضان بازخوردی چشمگیر داشت؛ 45 میلیون نفر در معرض محتوا قرار گرفتند و 30 میلیون نفر محتواهای تولیدشده برای این پویش را دیدند. در این میان20 میلیون نفر در پویش حضورپیداكردند و 11 میلیون نفر در مسابقه آن شركت كردند. همچنین 2 میلیون نفر در آزمون حفظ و فهم 30 سوال نهایی مشاركت كرده و حدود يك ميليون نفر حائز دريافت گواهی حضور در پویش زندگی با آیه‌ها شدند.
توفیق مرحله مقدماتی زمینه‌ساز ادامه فعالیت‌های پویش زندگی با آیه‌ها در مناسبت‌های دیگر بود. برای طول سال و رسیدن ماه رمضانی دیگر، پویش زندگی با آیه‌ها اوقات فراغت و مناسبت‌هایی از جمله عید غدیر، محرم، صفر و اربعین، 17ربیع‌الاول و هفته وحدت را در نظر گرفت. این مناسبت‌های مهم، بستر مناسبی برای انتقال پیام‌های برخی آیات و تأکید و انس با برخی آیات بودند و بر همین اساس، با درنظرگرفتن مناسبت‌ها، آیاتی برای ارتباط مخاطبین با قرآن کریم انتخاب شدند.

گام نخست
با طی شدن همه این مراحل، زمینه فراهم شد تا گام نخست طرح زندگی با آیه‌ها در ماه رمضانی كه گذشت، به مرحله اجرا برسد. برای انتخاب آیات در مرحله جدید پویش تلاش شد آیاتی از قرآن کریم را که عمده مردم آنها را حفظ هستند و از آنها در زندگی روزمره استفاده می کنند، شناسایی شوند. دبیرخانه پویش ۲۰۰ آیه پراستفاده را انتخاب كرد و در تابستان 1403 و چند ماه پیش از شروع ماه رمضان از اهالی فرهنگ و فعالان قرآنی خواست كه نظر خود را درباره این آیات برای انتخاب ۱۰۰ آیه ارائه دهند تا طراحی‌های لازم جهت ادامه مسیر پویش ملی زندگی با آیه‌ها از این طریق میسر شود. برای این انتخاب، بیش از ۳۸۰۰ نفراز فعالان فرهنگی و قرآنی کشور مشارکت كردند. 
زندگی با آیه‌ها در این گام توانست بیش از11 میلیون نفر را به صورت مستقیم با خود همراه سازد و علاوه  بر این حدود 4 میلیون نفر آیات زندگی با آیه‌ها را حفظ کردند و مدرک معتبر گرفتند. زندگی با آیه‌ها در سراسر کشور در جریان بود و تک‌تک استان‌های ایران میزبان این پویش بزرگ قرآنی بودند. در ماه مبارک رمضان حدود 2.5 میلیون محفل قرآنی در کشور برگزار شد که از این میان  ۶۶۸۰ محفل برای نوجوانان بود. 
تولیدات گرافیکی «زندگی با آیه‌ها» علاوه بر شبکه‌های تلویزیونی، روی بیلبوردهای شهری و دیوارنگاره‌ها نقش بست. همچنین این پویش در بیش از ۲۰ برنامه تلویزیونی، میان‌برنامه و آیتم تصویری مطرح شد. تولید محصولات متنوع از جمله تدوین بیش از ۱۰ کتاب و تولید بیش از ۱۰۰۰ محصول رسانه‌ای و گرافیکی از جمله پویانمایی، مدرسه حفظ، کلیپ صوتی و تصویری تلاوت و تبیین آیات،بریده فیلم، عکس‌نوشت و پوستر از دیگر دستاوردهای این پویش بود. علاوه بر تمام این آمار و ارقام که نمایشی از حضور و همراهی مردم با این پویش بزرگ قرآنی بود، حدودا ۳۰ دستگاه و هزاران مجموعه  فعال مردمی نیز در این پویش مشارکت داشتند. 

تداوم حركت
پویش زندگی با آیه ها یک حرکت موقت نیست، بلکه آغاز جریانی است که امید می‌رود به ایجاد «نسل قرآنی» بیانجامد؛ نسلی که آیات قرآن را نه در حافظه، که در منش و سبک زندگی خود جستجو می‌کند. پس از پایان هر دوره، شرکت کنندگان به شبکه بزرگی از حامیان می پیوندند تا تجربه های خود را به دیگران انتقال دهند و چرخه نیکی را تداوم بخشند.
برای تداوم حركت زندگی با‌ آیه‌ها در طول سال، مناسبت‌هایی كه مردم مشاركت جدی دربرگزاری آنها دارند، تعیین و آیات منتخب برای این طرح اعلام می‌شوند. خرداد 1404 درحالی كه همه فعالیت‌ها برای برپایی جشن غدیر و اجرای طرح زندگی با آیه‌ها در آن مهیا می‌شد، حمله ددمنشانه رژیم صهیونیستی به كشورمان و شهادت جمعی از بهترین فرزندان این آب و خاك پیش آمد. با این حال حركت زندگی با آیه‌ها متوقف نشد و برای محرم و صفر كه رنگ حماسه و خون گرفته بود، آیات مقاومت و پیروزی انتخاب شدند و با استقبال مردم و هیئات عزاداری به خوبی پیش رفت. روندی كه به هفته وحدت نیز رسید و تجلی آن در راه‌پیمایی‌های «امت احمد» به خوبی دیده شد.
حركت زندگی با آیه‌ها در این گام نیز متوقف نشده و به یاری خداوند همچنان تداوم خواهد داشت. آنچه در صفحات آینده خواهید خواند؛ توضیحات مبسوط راجع به همین مسیر طی شده است كه امید می‌رود با عنایت الهی بتواند سرمنشا تحول و قرآنی‌تر شدن جامعه ایرانی شود.ان‌شاءالله.